Η ιστορία της λέξεως αυτής ανάγεται σε 30 αιώνες πίσω, όταν η Αθήνα υπό τη διακυβέρνηση του βασιλιά Κόδρου, δέχτηκε την εισβολή των Δωριέων. Το μαντείο των Δελφών είχε κάνει χρησμό πως οι Αθηναίοι θα κατάφερναν να νικήσουν και να εκδιώξουν του Δωριείς μόνο αν ο Κόδρος έχανε τη ζωή του στη μάχη.
Μαθαίνοντας την προφητεία, μετέβη στο πεδίο της μάχης και προκάλεσε ανοιχτά τους Δωριείς μέχρι να τον φονεύσουν. Αμέσως μετά, αυτοί υπέστησαν μια συντριπτική ήττα από τους υπερασπιστές των Αθηνών.
Οι Αθηναίοι αποφάσισαν τότε ότι δεν υπήρχε κανείς που να συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις ώστε να διαδεχθεί στο θρόνο τον βασιλιά-ήρωα και έτσι τοποθέτησαν στη θέση του έναν δικαστή, τον οποίο ονόμασαν Άρχοντα, ο θεσμός των Αρχόντων διήρκεσε 5 αιώνες, μέχρι την τυραννία του Πεισίστρατου τον 6ο αιώνα π.Χ.
Το κυβερνητικό μέγαρο όπου ο Άρχοντας ασκούσε τα καθήκοντά του ήταν το Αρχείον, και το σύνολο των δημόσιων εγγράφων που τηρούνταν σε αυτό ονομαζόταν «τα αρχεία» λέξη που στην ύστερη λατινική έγινε archivum, και από εκεί σύγχρονες λατινογενείς γλώσσες ως archive (γαλλικά), archivio (ιταλικά), archivo (ισπανικά), κλπ
